Konkurs na opracowanie koncepcji urbanistyczno-architektonicznej Cmentarza Wojskowego Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte zlokalizowanego w Gdańsku.
Projekt : Współautor
Inwestor : Muzeum II wojny Światowej w Gdańsku
Lokalizacja : Dzielnica Przeróbka , na półwyspie Westerplatte w Gdańsku
Powierzchnia terenu: 5270 m2
Rok: 2020
Wizualizacje : Barbara Getter
KONCEPCJA
Projekt zagospodarowania terenu jest bezpośrednim nawiązaniem do układu urbanistycznego, przewidywanej odbudowy rozebranych budynków Wojskowej Składnicy Tranzytowej, jako przyszłego muzeum „Westerplatte”. Prostokątny obrys terenu projektowanego cmentarza posiada ukierunkowanie równoległe do istniejącej drogi prowadzącej w kierunku pomnika, a stanowiącej równocześnie relikt alei historycznej zabudowy. Geometryczny charakter kompozycji całego założenia nawiązuje do przewidywanej rekonstrukcji placówki i wojskowego charakteru cmentarza. Swobodny i gęsty układ istniejącej i projektowanej zieleni, stanowi czytelne tło dla uporządkowanej formy całości.
Projektowany teren podzielony jest na 3 części. Strefę placu apelowego przechodzącą w strefę przedpola z reliktami historycznych budowli a następnie w ogrodzony, kwadratowy teren cmentarza. Pomiędzy cmentarzem a strefą przedpola przewidziano łąkę kwiatową. Funkcjonalnie oddziela ona sacrum od profanum całego terenu. Po lewej stronie wejścia, pomiędzy słupami oświetleniowymi, znajduje się, informacyjna płyta wejściowa, która posiada tekst pisany wgłębionymi literami, identyfikujący miejsce oraz wprowadzenie w historię heroicznej walki o „Westerplatte”.
Inspiracją znaczeniową użytej formy rzeźbiarskiej jest czytelny symbol krzyża, mocno osadzony w naszej świadomości historycznej i narodowej. Jest on użyty w dwóch wariantach. Pierwszy to krzyż równoramienny kojarzony z żołnierskim odznaczeniem Virtuti Militari oraz drugi – krzyż nierównoramienny – znak chrześcijański, ustawiony na poszczególnych grobach.
Dominująca bryła formy rzeźbiarskiej zamyka główną oś widokową ciągu pieszego. Stanowi ją zwarta kompozycja granitowych, równoramiennych krzyży ułożonych pod kątem 45 stopni. Tworzy ona mocny, dynamiczny układ symbolizujący siłę oporu bohaterskich obrońców. Staje się personifikacją postaci powstałych z żołnierskiego krzyża. Kontekst z poziomym, podobnym kształtem krzyża Virtuti Militari jednoznacznie określa ich znaczeniową formę. Całość spoczywa na kontrastowym cokole z blachy kortenowej, 2 pola grobowe mają rastrowy układ po 12 grobów, nawiązujący do wojskowego szyku. W pobliżu głównego ciągu umieszczono również dwa rzędy ławek i koszów na śmieci z betonu architektonicznego.
Koncepcja oświetlenia sztucznego, oraz przewidywany odbiór światła dziennego, pełni istotną rolę plastyczną. Wszystkie kamienne bryły krzyży przecięte są jednakową płaszczyzną pod kątem 45 stopni. Zabieg ten powoduje, że powstała powierzchnia jest zawsze najjaśniejsza, niezależnie od położenia słońca lub ilości padającego górnego światła dziennego. Całość stworzy czytelny znak plastyczny przestrzennej aranżacji.
Układ zieleni na obszarze projektowanego cmentarza oraz jego otoczenia, choć w dużej mierzenie oparty na rzucie historycznym, ma za zadanie wpisać się w otaczający krajobraz, podkreślając tym samym wartości historyczne, kulturowe i przyrodnicze tej przestrzeni. W projekcie przewiduje się rośliny, których dobór oparty będzie na gatunkach rodzimych, a także silnie związanych kulturowo z nasadzeniami na obszarach nekropolii. Będą one tworzyły, nawiązujące do naturalnych form runo leśne, które miękką linią, płynnie połączy się z zielenią kompleksu leśnego Półwyspu Westerplatte.
GALERIA
